Tak wypowiadając się w życiu codziennym, jak również formułując tezy naukowe, często stwierdzamy, że jakiś obecny lub przyszły stan rzeczy jest bardziej lub mniej prawdopodobny. Czy jednak prawdopodobieństwo, którym się posługujemy, odnosi się do stanu rzeczy o którym orzekamy w naszym stwierdzeniu, czy do stanu świadomości – siły naszego przekonania na temat tego że  stan rzeczy będzie mieć (lub ma) miejsce? Pierwsze podejście jest zwane obiektywistyczną interpretacją prawdopodobieństwa, natomiast drugie subiektywistyczną.

Idę o zakład, że prawdopodobieństwo jest subiektywne

Przykładowo, czy stwierdzając, że liczba na pierwszej kuli wylosowanej przez maszynę toto-lotka będzie prawdopodobnie inna od 1, mówimy coś na temat istnienia jakichś obiektywnych mechanizmów w układzie maszyny, które rządzą prawdopodobieństwem wylosowanych liczb, czy może wynik jest z góry zdeterminowany warunkami początkowymi w maszynie, a prawdopodobieństwo jest jedynie wyrazem naszej niepełnej wiedzy na temat działających w maszynie sił fizycznych które  determinują wynik losowania? Albo czy mówiąc, że popołudniu prawdopodobnie będzie padać deszcz, mówimy o prawdopodobieństwie obiektywnym? Być może to, że spadnie deszcz, jest już przesądzone przez prawa jakimi rządzą się chmury, a my po prostu nie  mamy dostatecznie dużo danych na ich temat, co powoduje niepewność przewidywania wyrażoną w nadaniu mu statusu bycia prawdopodobnym?

Celem wykładu jest zarysowanie problematyki związanej z postawionymi pytaniami. Będzie podjęta próba ustalenia w jakim stopniu prawdopodobieństwo jest subiektywne i względne. Na przykładzie tak zwanego “holenderskiego zakładu” (ang. Dutch Book) będzie przedstawione jaką wyjaśniającą i praktyczną rolę odgrywają aksjomaty prawdopodobieństwa w jego subiektywistycznej interpretacji.

W ramach XIII Lubelskiego Festiwalu Nauki zapraszamy na wykład mgra Adama Kubiaka  pt. Idę o zakład, że prawdopodobieństwo jest subiektywne.

PONIEDZIAŁEK, 19 WRZEŚNIA 2016 R., GODZ. 10.00, SALA GG36.