W filozofii intuicję zalicza się najczęściej do bezpośrednich typów poznania. Bezpośredniość tą określa się jednak przeważnie z perspektywy fenomenologicznej, czyli z punktu widzenia tego, jak poznanie intuicyjne jawi się podmiotowi w jego świadomości. Można chyba powiedzieć, że jawi się ono jako przeświadczenie, którego przyczyny podmiot nie potrafi precyzyjnie zidentyfikować. Stąd potocznie często przypisuje się intuicji rolę dodatkowego “zmysłu”, “wewnętrznego głosu”, nadzwyczajnej cechy będącej źródłem szybkich i trafnych spostrzeżeń oraz sądów. Z perspektywy subiektywnej nie doświadczamy więc intuicji jako zwieńczenia żmudnego procesu analizy umysłowej lub jako uogólnienia wypływającego z naszych dotychczasowych doświadczeń. Istnieją jednak również takie rozumienia intuicji, według których jest ona wynikiem pewnego utajonego procesu umysłowego. W takich rozumieniach intuicja traci więc cechę bezpośredniości.

Czy masz intuicję? Jaka jest wartość poznawcza intuicji?

Podczas naszego spotkania chciałabym zastanowić się nad następującą kwestią: jeśli intuicja byłaby wynikiem pewnych utajonych (nieświadomych) procesów umysłowych, to czym różni się ona np. od nieuświadomionego rozumowania indukcyjnego lub nieuświadomionego czerpania z utartych schematów myślowych i stereotypów? Czym jest intuicja, co ewentualnie odróżnia ją od innych źródeł naszych przekonań, a w konsekwencji – jaka jest jej wartość poznawcza?

Prezentacja będzie miała następujący przebieg: (1) najpierw przedstawię możliwe filozoficzne rozumienia intuicji, (2) następnie opiszę inne wyróżniane w filozofii źródła przekonań, ze szczególnym uwzględnieniem stereotypów, zdrowego rozsądku i rozumowań indukcyjnych; (3) potem wskażę podobieństwa i różnice między intuicją a omówionymi w pkt. (2) źródłami przekonań; (4) na koniec spróbuję określić wartość poznawczą intuicji w kontekście przedstawionych w referacie treści.

W ramach XIII Lubelskiego Festiwalu Nauki zapraszamy na wykład naszej doktorantki Marii Kubiak pt. Czy masz intuicję? Jaka jest wartość poznawcza intuicji? Środa, 20 września 2016 r., godz. 13.00, sala GG212.