Jak widzą niewidomi?

Rzeczywistość człowieka jest silnie zorientowana na patrzenie i widzenie. Trudno więc sobie wyobrazić, jak wygląda świat osób niewidzących. Trudno także przyjąć do wiadomości, że światy widzących i niewidzących mogą być… podobne. Okazuje się bowiem, że osoby niewidome mogą „widzieć”, tyle że inaczej. Wiele osób, gdy próbuje sobie wyobrazić, jak by to było, gdyby stracili wzrok, po prostu zamykają oczy. Ale nawet z zamkniętymi oczami oczy wciąż widzą ciemność. Osoby, które urodziły się niewidome, nie widzą czerni lub bieli. Widzą nic. Jak wygląda nic? Aby spróbować to zrozumieć, można wykonać pewne ćwiczenie…

Kiedy patrzymy przed siebie, to, co widzimy, ma określoną granicę. Jeśli wyciągniesz przed siebie ręce, a potem powoli będziesz je chował do tyłu, za plecy, w końcu znikną. Jakiego koloru jest przestrzeń, którą zajmują ręce za Twoimi plecami? Na pewno nie jest czarna. Ani biała. Ta przestrzeń po prostu nie jest.

Zaskakujący jest fakt, że osoby niewidome mogą korzystać z innych zmysłów, aby stworzyć szczegółowe mapy 3D przestrzeni wokół nich. Badania wskazują, że nawet mózgi osób niewidomych od urodzenia wciąż może wykrywać bodźce wizualne i intepretować wizualne informacje. Wyniki badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie wykazały, że osoby niewidome mogą nauczyć się “widzieć” kształt ludzkiego ciała za pomocą… uszu. Echolokację do widzenia wykorzystują także nietoperze i delfiny. Podczas skanowania mózgu badanych w czasie echolokacji ujawniły się kolory odpowiadające uaktywnieniu się widzenia. Neurolodzy zwykle odnoszą się do kory wizualnej, jako obszaru mózgu, który odpowiada za przetwarzanie widzianych danych, jednak u osób niewidomych kora wzrokowa odpowiada także za dźwiękowe „trasy informacji” oraz tworzenie map przestrzennych.

A jak śnią niewidomi?

Ludzie niewidomi od urodzenia śnią używając tych zmysłów, które są u nich sprawne. Niewidomi śnią więc nie obrazami, a zapachami, dźwiękami, dotykiem, smakiem. Widzącym wydaje się to dziwne czy niemożliwe, ale dzieje się tak dlatego, że wzrok jest zmysłem dominującym. Niewidomi od urodzenia mają wyczulone inne zmysły i śnią wykorzystując właśnie je. Opowiada o tym niewidomy od urodzenia Tommy Edison:

Według Światowej Organizacji Zdrowia na całym świecie żyje około 40 milionów niewidomych ludzi, a 250 mln jest niedowidzących. W związku z tym, że nasze społeczeństwo się starzeje, rośnie prawdopodobieństwo zaburzeń wzroku związanych z wiekiem (np. jaskra czy zwyrodnienia plamki żółtej). Zrozumienie, jak widzi człowiek niewidomy zdaje się więc być istotne, by móc jak najlepiej pomóc osobom, które w przyszłości mogą zmagać się z zaburzeniami widzenia.

Działamy

W efekcie spotkania Bartłomieja Kokoszki, studenta III roku Kognitywistyki, z Panem Marcinem Matysem z Sekcji Adaptacji Materiałów Dydaktycznych dla Niewidomych udało się nam zorganizować cykl regularnych warsztatów studentów Kognitywistyki w Pracowni polisensorycznej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Na spotkaniach poruszane są zagadnienia między innymi problemów związanych z przygotowaniem pomocy dydaktycznych dla niewidomych i perspektywach likwidowania barier urbanistycznych i architektonicznych. Dowiadujemy się również o rodzajach zaburzeń widzenia i przyczynach utraty wzroku. Nabywamy także, jak sądzimy, cenne praktyczne informacje, choćby jak zachowywać się spotykając niewidomego, jak pomóc takiej osobie.

Poniżej kilka zdjęć z jednego ze spotkań.

IMG_20180228_132848

IMG_20180228_132615

IMG_20180228_131217

IMG_20180228_135814

IMG_20180228_135758

IMG_20180228_133518

IMG_20180228_133502

źródła:
https://coopervision.pl/blog/jak-widz%C4%85-niewidomi
http://www.rynekzdrowia.pl/Uslugi-medyczne/W-Polsce-zyje-az-1-8-mln-niewidomych-lub-slabowidzacych,155889,8.html
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/1768

#KOGNIblog
Monika Pietrzak