Nie potrzeba filozofa, aby stwierdzić, że kultura w której się wychowujemy wpływa na sposób w jaki patrzymy na siebie i innych. Chwila namysłu nad tą sprawą zrodzi jednak pytanie typowo filozoficzne – jak bardzo sposób myślenia o sobie i innych oraz tłumaczenia ich zachowań jest zakorzeniony w tym co wrodzone, traktowane jako uniwersalne lub powszechne, a w tym co nabywane, specyficzne, i powiązane z konkretnym językiem czy kulturą?

Starania mające na celu znalezienie odpowiedzi na to pytanie są prowadzone w ramach filozofii umysłu i kognitywistyki. Jednym z centralnych, szeroko dyskutowanych w tym kontekście zagadnień jest status, funkcje, źródła, oraz uniwersalność tak zwanych potocznych (naiwnych) intuicji (teorii). Innymi słowy, uwaga współczesnych rozważań spada na zdroworozsądkowe i powszechne teorie wyjaśniające różne aspekty rzeczywistości, w tym także nadające sens ludzkim działaniom, objaśniające zachowania, których bazą są przekonania, pragnienia, zamiary czy intencje. Problem uniwersalizmu sposobów wyjaśnień ludzkich zachowań jest więc tu podejmowany poprzez próbę odpowiedzenia na pytanie na ile potoczne intuicje – szczególnie te określane mianem potocznych teorii umysłu i dotyczące życia mentalnego (czyli tzw. potoczne psychologie, folk psychologies, mindreading abilities) są uniwersalne, stałe i powszechne, a na ile są zależne od specyficznej kultury i w niej zrodzone.

O swoim projekcie badawczym i grancie pt. O społeczno-kulturowym uwikłaniu potocznych teorii umysłu. Dyskusja o granicach uniwersalności i powszechności pojęć i atrybucji mentalnych opowiada mgr Robert Mirski, doktorant dr hab. Arkadiusza Guta, prof KUL.

Badania umysłu – Robert Mirski

Fragment programu red. Joanny Sosnowskiej pt. LOGIN: NAUKA Program został wyemitowany na antenie TVP3 Lublin w dniu 23 stycznia 2018 r.