O umysłowych fundamentach zabawy w udawanie – Monika Chylińska

Referat wygłoszony podczas I Studencko-Doktoranckich Warsztatów z Nauk o Poznaniu i Komunikacji Kognikacja2016 w Pobierowie.

Prezentacja w pliku pdf – pobierz [chylinska_kognikacja2016]

Abstrakt

Bawienie się w udawanie to jedna z tych specyficznych zdolności ludzi, która ewoluuje bardzo wcześnie w naszej ontogenezie i która jest uniwersalną umiejętnością przypisywaną dzieciom na całym świecie. Badacze fenomenu pretend play – do których należą m.in. Carruthers i Picciuto (2014), Gopnik (2010), Russ (2004), Leslie (1987) -zaznaczają, że już u najmłodszych bawiących się w udawanie obserwujemy przekraczanie zachowań nawykowych i funkcji adaptacyjnych, a także rozszerzanie zastanych możliwości sytuacyjnych. Stwierdza się też, że zabawy na niby dotyczą wielu różnorodnych obszarów ludzkiego funkcjonowania – są zatem zdolnościami ogólnodziedzinowymi (ang. domain-general), czego z kolei nie możemy powiedzieć na przykład o bazowej dyspozycji do bawienia się u zwierząt. Wyjaśniając umysłowe źródła zabawy w udawanie, być może jednocześnie poznamy lepiej fundamenty wielu innych charakterystycznych dla ludzi zdolności, takich jak kreatywność czy umiejętność czytania innych umysłów. Z tych między innymi powodów – zdaniem niektórych badaczy – zajmowanie się „niepoważną” zabawą w udawanie powinno być w kognitywistyce uznawane za zadanie warte rzetelnego przedsięwzięcia.

W swoim wystąpieniu chciałabym unaocznić słuchaczom wagę podjęcia kognitywnych badań nad fenomenem bawienia się w udawanie oraz przedstawić pokrótce najważniejsze analizy (także te najnowsze) poczynione w tej kwestii dotychczas. W końcowej części referatu zaprezentuję też propozycje wyjaśnień własnych.

Bibliografia:

1. Carruthers P.: „Why pretend?” [w:] Shaun NICHOLS (red.), The Architecture of the Imagination, Oxford: Oxford University Press 2006: 89-109.
2. Gopnik A.: Dziecko filozofem, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2010.
3. Leslie A.: Pretense and Representation: The Origins of’Theory of Mind, Psychological Review 94 (4) (1987): 412-426.
4. Picciuto E., Carruthers P: „The Origins of Creativity”, [w:] Elliot S. PAUL & Scott B. KAUFMAN (red.), The Philosophy of Creativity: New Essays, Oxford: Oxford University Press 2014: 199-223.
5. Russ S. W.: Play in child development and psychotherapy, Mahwah: Earlbaum 2004.

Pytania do Autorki

• mgr Monika Chylińska
• moni.chylinska@gmail.com