Przyrodoznawstwo. Czytaj skrypt online
Być może – przed milionami lat – jednym z pierwszych uniesień intelektualnych naszych przodków był zachwyt nad pięknie rozgwieżdżonym nieboskłonem, a jednym z pierwszych pytań, które zadawali sobie już samoświadomi przedstawiciele hominidów było pytanie o Początek. Skąd się wziąłem? Okazuje się, że podobne pytanie, pytanie o Początek, bardzo proste i wydawać by się mogło oczywiste również i dzisiaj nie traci na swej aktualności:
- wiemy, na czym polega krzywizna czasoprzestrzeni i jaki jest najbardziej prawdopodobny wiek Wszechświata, ale wciąż nurtuje nas pytanie dlaczego spośród nieskończenie wielu możliwych scenariuszy rozwoju Wszechświata zrealizował się tylko ten jeden – ten, który umożliwił m.in. rozwój naszego gatunku?
- w miarę dobrze poznaliśmy zasady ewolucji biologicznej i wiemy jakie są prawidła filogenezy, ale wciąż pytamy czy możliwe jest istnienie innych form życia, niż te, które pospolicie występują na Ziemi?
- wiemy jak funkcjonuje synapsa i jakie długości fal elektromagnetycznych ma promieniowanie w tęczy, ale nie wiemy jeszcze jak „widzi” nasz mózg i jaka jest relacja między myślą, językiem i świadomością?
Zapraszamy do lektury skryptu pt.
Przyrodoznawstwo
pod redakcją Andrzeja Zykubka i Zbigniewa Wróblewskiego.
Spis treści
I. METODOLOGIA NAUK PRZYRODNICZYCH
- Dariusz Dąbek | Temporalność nauki | 7
- Zenon Roskal | Obserwacja, eksperyment, metoda naukowa | 38
- Zenon Roskal | Praktyka naukowa – historia i współczesność | 53
II. NAUKA O POCZĄTKU
- Monika Hereć | Symetrie, cykle i rytmy w przyrodzie | 68
- Jacek Golbiak | Modele struktury Wszechświata | 83
- Andrzej Zykubek | Geneza biosystemów | 96
- Zuzanna Kieroń | Antropogeneza | 107
III. KONSEKWENCJE ROZWOJU NAUKI
- Zbigniew Wróblewski | Nauka i filozofia | 123
- Józef Zon | Nauka i pseudonauka | 134
- Rafał Lizut | Nauka i technika | 153
- Zbigniew Wróblewski | Nauka i kultura | 162
- Marek Słomka | Nauka i religia | 173
- Rafał Lizut | Nauka i etyka | 182
- Justyna Herda | Nauka i estetyka | 190
- Zbigniew Wróblewski | Popularyzacja nauki | 202
Wstęp
Być może – przed milionami lat – jednym z pierwszych uniesień intelektualnych naszych przodków był zachwyt nad pięknie rozgwieżdżonym nieboskłonem, a jednym z pierwszych pytań, które zadawali sobie już samoświadomi przedstawiciele hominidów było pytanie o Początek. Skąd się wziąłem? Okazuje się, że podobne pytanie, pytanie o Początek, bardzo proste i wydawać by się mogło oczywiste również i dzisiaj nie traci na swej aktualności:
- wiemy, na czym polega krzywizna czasoprzestrzeni i jaki jest najbardziej prawdopodobny wiek Wszechświata, ale wciąż nurtuje nas pytanie dlaczego spośród nieskończenie wielu możliwych scenariuszy rozwoju Wszechświata zrealizował się tylko ten jeden – ten, który umożliwił m.in. rozwój naszego gatunku?
- w miarę dobrze poznaliśmy zasady ewolucji biologicznej i wiemy jakie są prawidła filogenezy, ale wciąż pytamy czy możliwe jest istnienie innych form życia, niż te, które pospolicie występują na Ziemi?
- wiemy jak funkcjonuje synapsa i jakie długości fal elektromagnetycznych ma promieniowanie w tęczy, ale nie wiemy jeszcze jak „widzi” nasz mózg i jaka jest relacja między myślą, językiem i świadomością?
Trudne problemy? No to może spróbujmy jednoznacznie wskazać czym różnimy się od innych przedstawicieli świata zwierząt. Genetyka? Metabolizm? Przewodnictwo nerwowe? Nie. A może zmysł moralny, zdolność do myślenia abstrakcyjnego i eksperymentowania? Jeśli tak, to oczywiście rodzi się pytanie jaka jest geneza naszej moralności, na czym polega rozwój nauki, dobra praktyka naukowa i relacja między obserwacją a eksperymentem?
Mimo upływu lat, znakomitego rozwoju cywilizacji i świetnej kondycji nauki nowożytnej pytamy o konsekwencje jej rozwoju, jaka jest relacja nauki do filozofii i pseudonauki, techniki i kultury, religii i etyki oraz estetyki?
Próbą odpowiedzi na wspomniane wyżej intelektualne wyzwania współczesności i, jak się wydaje, interesującą propozycją kształcenia systemowego i interdyscyplinarnego może być nowy i unikatowy w skali Polski dwustopniowy kierunek studiów realizowany w Instytucie Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych KUL pn. przyrodoznawstwo i filozofia przyrody oraz towarzyszące kwalifikacyjne studia podyplomowe.
Mamy nadzieję, że propozycja naszego opracowania daje choć wstępną orientację w problematyce przedmiotowej i metaprzedmiotowej współczesnego przyrodoznawstwa oraz jego ich filozoficznych implikacjach.
Andrzej Zykubek
Przyrodoznawstwo
pod redakcją
Andrzeja Zykubka
i Zbigniewa Wróblewskiego
Skrypt dla uczestników studiów podyplomowych w zakresie przyrodoznawstwa
Wydawnictwo KUL, Lublin 2012
© Copyright by Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
ISBN 978-83-7702-463-8
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie
Projekt „Wykwalifikowana kadra szansą na lepsze jutro – studia podyplomowe i kursy dokształcające” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Przyrodoznawstwo
pod redakcją Andrzeja Zykubka i i Zbigniewa Wróblewskiego
Skrypt dla uczestników studiów podyplomowych w zakresie przyrodoznawstwa