Laboratorium Animal Studies —Trzecia Kultura przy Wydziale Filologicznym UŚ oraz Zakład Historii Literatury Rosyjskiej, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej UŚ zapraszają 21–22 września 2015 r. do udziału w II Międzynarodowej Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej z cyklu „Człowiek — Inny/Obcy Byt” zatytułowanej

ZWIERZĘ / JĘZYK / EMOCJE

Konferencja będzie poświęcona omówieniu dwóch aspektów tematu, tj. na poziomie treści, problematyki i przedmiotu studiów nad zwierzętami oraz na poziomie ujęcia teoretycznego i metodologicznego (jakiej metodologii / idiolektu potrzebuje ta nowa dyscyplina?). Jak pisać o zwierzętach? Zwłaszcza o zwierzęcej śmierci i cierpieniu? Naukowo czy empatycznie? To ostatnie pytanie (Doroty Krawczyńskiej) dotyczy stanowiska badaczy wobec Zagłady, ale jest ono zasadne i w odniesieniu do „genocydu zwierząt” (Jacques Derrida). Racjonalnie czy emocjonalnie? W jakim stopniu rozumnie, a w jakim duchowo? Z dystansem czy z zaangażowaniem (ideologicznym, religijnym, światopoglądowym, moralnym, emocjonalnym)? Antropo- / homocentrycznie czy zoo- / biocentrycznie? Czy tak można postawić pytanie, sprowadzając zagadnienie „sztuki pisania o zwierzętach” do binarnego dylematu: tertium non datur? Dylemat „jak pisać o zwierzętach?” zwykle pojawia się wszędzie tam, gdzie rozważania dotykają niełatwych z punktu widzenia bioetyki zielonej zagadnień, a „etyka — twierdzi Bożena Żejmo — powinna być emocjonalna”. Jak przedstawiciele nauk empirycznych piszą o zwierzętach, a jak powinni podejmować ten temat humaniści, aby ich rozważania nie były pozbawione implikacji literaturoznawczych, językoznawczych czy filozoficznych?

Opis merytoryczny konferencji „Zwierzę / Język / Emocje”

PROGRAM KONFERENCJI

Proponujemy temat konferencji rozwinąć w dwóch ujęciach:

1. Sztuka pisania o zwierzętach, czyli aspekt teoretyczno-metodologiczny

• Jak pisać o zwierzętach? Jakiej metodologii / jakiego stylu potrzebują animal studies?
• Czym jest ekokrytyka? Dyscypliną czy metodą badawczą?
• Czy polska humanistyka porzuciła mit badacza jako obiektywnego podmiotu? Jak (nie)pisać, żeby (nie)prowokować adwersarzy Human Animal Studies?
• Jakie emocje wywołują w Polsce oraz w innych krajach HAS? Dlaczego studia nad zwierzętami są w Polsce traktowane sceptycznie, prześmiewczo i niepoważnie? Gdzie tkwi przyczyna, dla której studia te wywołują niezdrowe i niesmaczne skojarzenia w kręgach (poza)naukowych? Czy przyczyna, dla której studia te są narażone na krytykę oponentów, leży po stronie przedmiotu badań czy — badaczy piszących o zwierzętach z zacietrzewieniem i manifestowaniem własnych predylekcji etycznych?
• Czy można w sposób neutralny wydobywać ukryty sens w dziele literackim z perspektywy Animal Studies? Czy literaturoznawca może traktować utwory literackie jako pretekst/ materiał/ przykład do analiz i interpretacji w badaniach interdyscyplinarnych? Czy można porzucić metaforyzowanie/ symbolizowanie/ alegoryzowanie zwierząt w literaturze i sztuce?
• Czy pozostałe dyscypliny humanistyczne, nauki społeczne (np. filozofia, socjologia) lub nauki przyrodnicze/ empiryczne również mają swoje ograniczenia w tym zakresie?
• Czy nauki społeczne są pozbawione emocji? Jaki wpływ mają emocje badacza na wartość pisanych przezeń prac o zwierzętach? (np. O okrucieństwie Mariana Zdziechowskiego, Wieczna Treblinka Charlesa Pettersona i in.)
• Jak/ czy emocje pisarza kształtują obraz świata przedstawionego (obrazy zwierząt) w dziele literackim (J. Coetzee, O. Tokarczuk).
• Jak napięcie emocjonalne/ pasja/ ekscytacja badawcza wpływa na kształt prac naukowych (negatywnie czy pozytywnie)?
• Czy zoolodzy/ biolodzy/ weterynarze mogą pisać o zwierzętach emocjonalnie i z zaangażowaniem? Jak biolodzy piszą o zwierzętach? (np. Bernd Heinrich). Czy lekarze weterynarii (np. deontologia weterynaryjna) ekscytują się przedmiotem badań? W jaki sposób zaangażowanie emocjonalne wpływa na wyniki/ stan/ opis badań?
• Dlaczego krytykujemy antropomorfizowanie zwierząt, skoro zwierzęta w kontakcie z człowiekiem go zoomorfizują?

2. Zwierzęta ukazane w sztuce rozumianej szeroko (np. malarstwo, sztuka pisarska, filmowa, a nawet sztuka prowadzenia dyskursu naukowego)

• Biokomunikacja (międzygatunkowa, wewnątrzgatunkowa);
• Zoosemiotyka / biosemiotyka / ekosemiotyka;
• „Język(i)” zwierząt;
• Wyrażanie emocji w świecie zwierząt i na płaszczyźnie człowiek–zwierzę;
• Porozumienie między- i wewnątrzgatunkowe na poziomie emocjonalnym/ uczuciowym;
• Języki i emocje zwierząt w nauce, literaturze, filmie, sztuce itd.
• Jak poszczególne dziedziny sztuki i kultury wyrażają „język(i)” zwierząt?
• Jakie emocje zwierzęta budzą w ludziach? Jakie emocje w zwierzętach budzą ludzie?
• Języki i emocje zwierząt, o których mowa w dziełach sztuki;
• Sztuka wobec podmiotowości zwierząt;
• Jak poszczególne dziedziny sztuki ukazują „język” zwierząt;
• Zwierzę w dyskursie publicznym/ politycznym/ kulturowym/ publicystycznym;
• Język gatunk(ow)izmu/ szowinizmu gatunkowego.