ognitywistyCzy małpy mają teorię umysłu?
Czy małpy mają teorię umysłu?
Im uważniej przyglądamy się innym gatunkom, tym wyraźniejsze staje się dla nas, że istniejąca różnica jest tylko różnicą ilościową.
Czy małpy mają teorię umysłu?
My, ludzie wierzymy, że nasze zdolności poznawcze są wyjątkowe, nie tylko w stopniu, ale także w istocie. Jednak im uważniej przyglądamy się innym gatunkom, tym wyraźniejsze staje się dla nas, że istniejąca różnica jest tylko różnicą ilościową.
Ze wszystkich proponowanych przez lata unikalnych cech ludzkich teoria umysłu cieszy chyba największą popularnością. Termin “teoria umysłu” odnosi się do zdolności do poznania tego, co inni wiedzą, czyli przypisywania stanów psychicznych, takich jak intencje, cele i wiedza innym. Dość powszechne jest stanowisko, że właśnie ta zdolność (a nie uwarunkowania neuroanatomiczne) jest unikalna dla ludzi.
Jednak biorąc pod uwagę wyniki prac Krupenye i wsp. opublikowane w najnowszym numerze Science paradygmat o unikalności poddany jest pod wątpliwość. Otóż okazuje się, że trzy różne gatunki małp są w stanie przewidzieć, że inni mogą mieć błędne przekonania na temat sytuacji. Autorzy pokazują, że małpy mogą poprawnie przewidzieć gdzie ludzie będą szukać ukrytego przedmiotu, nawet (o czym małpy wiedzą) w sytuacji gdy przedmiotu nie ma w określonym miejscu.
Jak na ironię, to odkrycie prowadzi nas z powrotem do punktu wyjścia, ponieważ małpy odegrały ważną rolę w formułowaniu teorii koncepcji umysłu. Dla porządku należy bowiem przypomnieć, że zainteresowanie teorią umysłu zostało zapoczątkowane przez Premacka i Woodruffa, którzy niemal czterdzieści lat temu zasugerowali, że szympansy mają zdolność do przypisywania stanów mentalnych innym osobnikom swojego lub innego gatunku w celu formułowania przewidywań dotyczących ich zachowania (Premack, Woodruff, 1978).
Premack, D. G., Woodruff, G. 1978. Does the chimpanzee have a theory of mind? Behavioral and Brain Sciences, 1, 515-526.
