Schizofrenia – choroba charakteryzująca się pogorszeniem zdolności funkcjonowania w życiu codziennym. Może mieć postać ostrą (rozpoczynającą się niepodziewanie i dającą dobre rokowania na wyzdrowienie) lub przewlekłą (zaczynającą się stopniowo i mającą charakter długotrwały)

Objawy behawioralne towarzyszące chorobie dzielą się na pozytywne, czyli takie, które są wytwórcze i nie powinny występować, a także objawy negatywne – deficytowe, które oznaczają brak zachowania, które powinno być obecne.

• objawy pozytywne można podzielić na:
  • psychotyczne: urojenia, omamy – halucynacje (słyszenie głosów, których nikt inny nie mówi – zaburzenia percepcji)
  • zdezorganizowane: zaburzenia myślowe są rezultatem nieprawidłowych interakcji kory z móżdżkiem i wzgórzem; efektem mogą być też urojenia, zaburzenia w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych np. dosłowne pojmowanie przysłów.
• objawy negatywne – objawy typowe to zubożenie emocjonalne, wycofanie się z kontaktów społecznych, pogorszenie pamięci.

Schizofrenie bardzo ciężko zidentyfikować; oto kilka chorób, w których pacjenci wykazują podobne objawy jak w schizofrenii:

• zaburzenia nastroju z objawami psychotycznymi
• nadużywanie substancji psychoaktywnych
• uszkodzenie kary skroniowej lub przedczołowej
• niewykryte zaburzenia słuchu
• choroba Huntingtona –choroba genetyczna, której przyczyną jest mutacja w genie
• zaburzenie odżywiania – niedobór niacyny (witamina B3) może wywoływać urojenia i omamy. Podobne skutki występują w przypadku braku witaminy C lub alergia na białko krowiego mleka.

Wydaje się, że schizofrenia dziś ma łagodniejszy przebieg niż dawniej. Choroba ta występuje we wszystkich częściach świata i grupach etnicznych, chociaż jest 10 – 100 razy częstsza w Europie i Stanach Zjednoczonych. Schizofrenia zwykle dotyka osób urodzonych i mieszkających w zatłoczonych miasta niż ludzi na wsi. A im dłużej żyją w tym środowisku tym większe ryzyko zachorowania.

Mężczyźni zwykle zapadają na tę chorobę na początku trzydziestki, a kobiety pod koniec, choć u niektórych pierwsze objawy występują podczas menopauzy, czyli między 45 a 50 rokiem życia. W jednych z badań stwierdzono, że hormon żeński estrogen może chronić kobiety przed schizofrenią. U dzieci schizofrenia występuje rzadziej i jest związana z określonymi zaburzeniami genetycznymi, a także ze stopniowo postępującymi uszkodzeniami mózgu. Zaburzenia te są zazwyczaj poważniejsze. Zauważono również, że im starszy ojciec w momencie poczęcia, tym większe prawdopodobieństwo zachorowania na schizofrenię dziecka. Nie bez znaczenie jest też pokrewieństwo biologiczne z chorym na schizofrenię. W przypadku bliźniąt monozygotycznych (jednojajowych) zgodność zachorowania wynosi 50%, a u dizygotycznych (dwujajowych) 15 – 20%.

Według hipotezy neurorozwojowej przyczyną tej choroby są nieprawidłowości w okresie prenatalnym (przed urodzeniem) lub neonatalnym (okres noworodkowy) rozwoju układu nerwowego, które prowadzą do zmian w budowie mózgu oraz zaburzeń zachowania. Według zwolenników tego stanowiska stresujące doświadczenia mogą nasilić objawy, a wspierający bliscy mogą je łagodzić. Nie stwierdzono natomiast aby same czynniki środowiskowe mogły przyczyniać się do schizofrenii. Nieprawidłowości w czasie porodu lub po, które mogły wpłynąć na rozwój schizofrenii to przedwczesny poród, mała masa urodzeniowa, złe odżywianie podczas ciąży jak i komplikacje porodowe (przedłużający się poród lub nadmierne krwawienie).

Potwierdzeniem dla hipotezy neurorozwojowej mogą być wydarzenia, które miały miejsce podczas II wojny światowej, mianowicie kobiety będące na początku ciąży podczas okresu głodu, spowodowanego wielomiesięczną blokadą przez Niemcy importu żywności do Holandii, urodziły dzieci, które później częściej zapadały na schizofrenię. Zauważono również że dzieci urodzone jako drugie mające grupę krwi Rh+ i matkę z grupą krwi Rh-, mają dwukrotnie większe prawdopodobieństwo niż przeciętnie zachorowania. Dzieje się tak dlatego, że nawet znikoma ilość czynnika Rh+, może przeniknąć do krwioobiegu matki i wywołać reakcje odrzucenia przez układ odpornościowy. Reakcja ta jest słabsza w pierwszej ciąży, nasila się w kolejnych ciążach oraz wobec dziecka płci męskiej.

Dlaczego diagnozuje się chorobę w tak późnym wieku skoro może mieć ona przyczynę w trakcie ciąży? Kora przedczołowa jest obszarem, w którym najczęściej obserwuje się oznaki uszkodzenia u schizofrenika. Jednak dojrzewa ona bardzo wolno, a pełną sprawność osiąga dopiero w wieku kilkunastu lat. Na początku skutki uszkodzenia mózgu nie są zbyt widoczne, nasilają się z upływem czasu, gdy ten obszar mózgu zaczyna podejmować działanie wówczas można zaobserwować deficyty w zachowaniu.

Bibliografia

„Biologiczne podstawy psychologii” James W. Kalat