Letnia Szkoła Kognitywistyki 2017

Czytanie znaków – Czytanie umysłów

W dniach 20-23 września 2017 roku w Kazimierzu Dolnym w Domu Pracy Twórczej KUL odbyła się pierwsza Letnia Szkoła Kognitywistyki pod tytułem „Czytanie Znaków, Czytanie Umysłów” pod patronatem Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego. W tym roku organizacji tego doniosłego wydarzenia podjął się Wydział Filozofii i Kognitywistyka KUL oraz Instytut Filozofii UMCS.

Spotkanie zgromadziło kilkudziesięciu uczestników, wśród których znaleźli się różni przedstawiciele ośrodków akademickich, między innymi z Lublina, Warszawy, Krakowa, Białegostoku, Olsztyna i Torunia. Letnia Szkoła Kognitywistyki połączyła ze sobą mnóstwo wspaniałych wykładów oraz warsztatów, które poświęcone zostały tematyce takich dyscyplin, jak kognitywistyka, neuroestetyka, psychologia poznawcza oraz społeczna, kulturoznawstwo, ludologia, semiotyka, a także badania nad fotografią i obrazem.

Konferencję otworzył prof. dr hab. Marek Hetmański, który przybliżył idee przewodnią. Wspomniał o tematyce zajęć, między innymi o szeroko rozumianej komunikacji, w tym komunikacji wizualnej, z podkreśleniem pozawerbalnych przekazów, oraz komunikacji interpersonalnej, w tym procesów takich jak rozumienie intencji i myśli innych osób.

Dzień Pierwszy 20 września 2017

Pierwszego dnia konferencji wystąpiło trzech prelegentów, pierwszym z nich był dr hab. Dobrosław Bagiński. Wygłosił on wykład pod tytułem „Komunikacja wizualna – od gramatyki wizualnej do wizualnej metaforyczności”, w którym przybliżył koncepcję komunikacji wizualnej, opierającej się na systemie równoległym do systemu znakowego. Analizował również umysłowe procesy i inteligencję wizualną w kontekście tak rozumianej komunikacji.

W prezentacji pod tytułem „Na tropie biologicznych podstaw eksperckości w dziedzinie sztuk wizualnych” prof. dr hab. Piotr Francuz zwrócił uwagę na trudność w odróżnieniu ekspertów od nie-ekspertów. Podkreślał, jak trudno jest określić poziom eksperckości w różnych dziedzinach, w szczególności gdy są one typowe dla danej kultury. Profesor Francuz wskazał również mnóstwo badań dotyczących zjawiska eksperckości w dziedzinach sztuk wizualnych.

Kolejnym gościem był dr Piotr Markiewicz, który poprowadził warsztat pod tytułem „Neuropsychologia sztuki wizualnej”. Przybliżył on zgromadzonym tematykę dotyczącą uszkodzeń mózgu i różnorodność odbioru przekazów np. wizualnych przez osoby z ubytkiem poznawczym. Uczestnicy mogli zobaczyć wiele przypadków zmienionej komunikacji wizualnej osób, które doznały urazów mózgu.

Dzień Drugi 21 września 2017

Drugi dzień Letniej Szkoły Kognitywistyki skupił się na tematyce czytania umysłu. Wystąpienia zaczęły się wykładem dr hab. Arkadiusza Guta pod tytułem „Dziecięce rozumienie umysłu: poszukiwanie teorii rozwojowej”. Prelegent opowiadał o teorii umysłu, a w szczególności o paradygmacie komutacyjno-modularnym. Profesor Gut podkreślał, że w zdolności do czytania umysłu innej osoby istotne są czynniki zewnętrzne, takie jak środowisko, kultura lub język. W wystąpieniu była mowa również o nowych własnych badaniach empirycznych oraz opisane zostały różnice pomiędzy zdolnościami dzieci z Polski i dzieci z Chin.

Następne wystąpienie było ściśle związane z tematem przedmówcy. Dr Arkadiusz Białek w prezentacji pod tytułem „Dziecięce rozumienie umysłu” ocenił krytycznie wiązanie mechanizmów rozwojowych odpowiedzialnych za wyłanianie się zdolności do czytania umysłu wyłącznie z czynnikami wrodzonymi. Przemawiający przedstawił też nowe własne badania, odmienne wobec modularno-komputacyjnej konceptualizacji.

Z kolei dr hab. Zbigniew Wróblewski w referacie „Zagadnienie alter ego w ujęciu psychologii potocznej i antropologii filozoficznej” opowiadał, że w kognitywistyce społecznej i psychologii rozwojowej, poznawanie innych umysłów jest priorytetową zdolnością, która prowadzi do poznania społecznego. Prelegent mówił również na temat poznania przedteoretycznego czyli zdroworozsądkowego w stosunku do zdolności mindreadingu.

Następnym gościem Letniej Szkoły Kognitywistyki był dr hab. Paweł Frelik, który prowadził warsztat dotyczący gier wideo. Prowadzący pokazywał na przykładach wybranych gier komputerowych, jak analizować wizualność paratekstów. Opisał również zjawisko wizualności w grach wideo z pojęciami takimi jak immersja, ergodyczność, interaktywność i interpasywność.

Dr Tomasz Komendziński w swoim wystąpieniu pod tytułem „Zobaczyć niewidoczne. Integracyjna rola wizualizacji informacji dla badań interdyscyplinarnych (kognitywnych)” przedstawił metody i potrzebne narzędzia do badań nad wizualizacją na podstawie różnych danych. Prelegent podkreślał ważność dziedzin wizualizacji informacji dla utrzymywania skuteczności działań zespołów badawczych, jak również na komunikacji między naukowcami opierającej się na wykorzystywaniu nowoczesnych technologii.

Ostatnim gościem drugiego dnia Letniej Szkoły Kognitywistyki był dr hab. Maciej Kociuba, który poprowadził warsztat „Eksperymentalne fotografie Ryszarda Horowitza”, w którym przeprowadzone zostały analizy kognitywnych funkcji fotografii reklamowej oraz artystycznej. Autor warsztatu pokazał dzieła Horwitza jako strukturę poliikoniczną i polisemantyczną. Uczestnicy warsztatu interpretowali wybrane fotografie w kwestii formalnej.

Dzień Trzeci 22 września 2017

Trzeci dzień konferencji rozpoczął się wystąpieniem dr hab. Zbysława Muszyńskiego pod tytułem „Analiza semiotyczna w teorii i praktyce” przekazującym wiedzę na temat teorii semiotycznej. Profesor przeprowadził warsztat, w którym pokazywał, jak prowadzić analizę semiotyczną skupiającą się na kodzie werbalnym i niewerbalnym na przykładach kampanii reklamowych.

Kolejnym prelegentem był prof. Bogusław Marek, który swój wykład zatytułował „Czy kamień wygląda tak samo jaki jest w dotyku? O problemach (i rozwiązaniach) w wyjaśnianiu trudnych pojęć dzieciom niewidomym od urodzenia”. Gość opowiadał o obrazie świata, który jest budowany przez osoby niewidome od urodzenia. Profesor zaprezentował techniki używane do lepszego zrozumienia pojęć, które bazują na wrażeniach wzrokowych.

Ostatnim prelegentem sesji przedpołudniowej była dr Marta Kubiszyn, która przeprowadziła warsztaty „Fotograficzne reprezentacje Zagłady: historyczny kontekst powstania i współczesna recepcja zdjęć Holokaustu”. Na warsztatach dokonywano analizy wizualnych symboli Zagłady, które były stworzone przez propagandę faszystowską. Uczestnicy również dowiedzieli się, jaki wpływ mają te symbole Zagłady na odbiór świata.

Dzień Czwarty 23 września 2017

Popołudniu, jak i następnego dnia odbyła się sesja studencko-doktorancka. Studenci kognitywistyki, młodzi pracownicy naukowi i doktoranci mogli prezentować własne tematy i dyskutować nad nimi. Wszyscy uczestnicy mieli okazję wspólnie integrować się przy uroczystej, czwartkowej kolacji. Studenci wieczorami spędzali czas na spacerowaniu po przepięknym rynku Kazimierza Dolnego wraz z kadrą prelegentów, którzy chętnie prowadzili z nimi dyskusję.

Więcej informacji na oficjalnej stronie Letniej Szkoły Kognitywistyki