Na planecie zamieszkałej przez 6,9 miliarda ludzi 6 miliardów praktykuje jakąś formę religii. Chrześcijanie, muzułmanie, hindusi stanowią dwie trzecie wszystkich wierzących. Pozostałe 1,4 miliarda to wyznawcy buddyzmu, shinto, sikhizmu, judaizmu, bahaizmu i rozmaitych religii ludowych. Łącznie 87% ludzkości wierzy w jakąś siłę nadprzyrodzoną. Ta liczba robi wrażenie. Rozmaite grupy ludzi nadają suwerennemu bóstwu imiona i przypisują mu najróżniejsze atrybuty. Niektóre bóstwa są antropomorficzne, inne bardziej abstrakcyjne. W tradycjach mistycznych głównych światowych religii – systemów wierzeń, które uznajemy za duchowe – pojawia się wspólny wątek obecny w odmiennych i zdecydowanie odległych kulturach: to idea, że niepoznawalny Bóg jest wszędzie i jest wszystkim, również nami. Które sieci neuronowe w mózgu są najaktywniejsze, gdy żarliwie się modlimy, błagamy Boga, śpiewamy w świątyni, zachwycamy się biblijną historią, bronimy naszych religijnych przekonań lub robimy inne rzeczy związane z naszą wiarą? A które nie wykazują aktywności? Co robi nasz mózg, kiedy doświadczamy mistycznych lub transcendentnych przeżyć? Które układy mózgowe uczestniczą w naszej religijności i duchowości? W jaki sposób odczuwamy i przeżywamy to, co zdaje się wykraczać poza nas samych? Co jest wspólne w doświadczeniu religijnym osób różnych wyznań? Ta książka jest właśnie o tym, jak to wszystko się dzieje – jak mózg umożliwia ludziom bycie istotami religijnymi i duchowymi.

Spis treści

Wykaz rycin 9
Przedmowa 11
1. Wprowadzenie. Świat wierzących 17
                Naturalne i wszędobylskie? 17
                Siedlisko Boga: w poszukiwaniu siedziby duszy 20
                Nowe spojrzenie na siedlisko Boga: neuroobrazowanie funkcjonalne 25
2. Wiara. Jak kształtują się nasze mózgi i jak zakorzeniają się wierzenia 33
                Łatwowierny młodzieńczy mózg 33
                Tworzenie wspomnień 36
                Tworzenie niezapomnianych wspomnień sensorycznych 41
3. Więcej niż Ja. Jak odczuwamy i czujemy to, co wykracza poza nas samych 49
                Rozumienie intencji innych ludzi 49
                Lustereczko, powiedz przecie… 50
                               Kto to zrobił? 54
                Co jest na górze, a co na dole? Co jest tutaj, a co tam? 56
                               Metafora przestrzenna 56
                               Co jest na górze, a co na dole 62
                               Co jest tam, a co tu? 63
                               Wnioski? 64
                Miejsce niebios? 65
4. Lewy mózg, prawy mózg. Religijny… duchowy… i więcej 67
                W poszukiwaniu przyczyny 67
                Logika lewego mózgu 69
                Prawy mózg, uwaga globalna i teoria umysłu 74
                Modlitwy, muzyka i to, co znamy na pamięć 75
                Musisz to mieć 82
5. Zawieszenie niewiary. Aby móc wierzyć 87
                Chodzenie do kina 87
                Wybierzmy sobie nasze przekonania 90
                A jednak nagroda? 91
6. Mózg robi parę dziwnych rzeczy. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i religijność 93
                Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 93
                W rodzinie? 97
                Pod wpływem wnętrza i zewnętrza. Niesamowite płaty czołowe 98
                               Paskudny wypadek 100
                Przymus czy wolność? 105
                Podporządkowywanie się i lęk 108
                Rozwój uzależnienia 110
7. Zewrzeć szyki. Depresja, strach i agresja 115
                Jakość życia 115
                               Teoria psychodynamiczna 116
                               Teoria neuroprzekaźnikowa 117
                               Układ nagrody: brzuszne prążkowie 117
                               Badania osób z uszkodzeniem mózgu 118
                Depresja, religia i zdrowie 120
                Tam na zewnątrz grasują wilki: strach i agresja 121
8. Geniusz a fundamentalizm 129
                Kwestionowanie, dziwienie się, wątpienie 129
                Rozwiązywanie problemów: dwa bardzo różne podejścia 131
                               Przykład z medycyny 134
                To płaty czołowe! 137
                Bezwarunkowe podporządkowanie religijnemu fundamentalizmowi 139
                Twórczy geniusz i fundamentalizm religijny 141
9. Nasza duchowość. Poza tobą 147
                Doświadczenie poza materią 147
                Znowu płaty czołowe: widzenie tego, czego nie ma 150
                               Niewidzenie może prowadzić do uwierzenia 151
                               Dążenie czy unikanie – skupienie czy rozmywanie granic? 156
                Nicnierobienie: sieć domyślna 162
                Napady padaczkowe i duchowość: doświadczenia religijne 166
10. Najpotężniejszy strach 173
Bibliografia 179
Przypisy 189
Indeks osób i postaci 193
Indeks rzeczowy 199
O Autorach 205

Kenneth M. Heilman, Russell S. Donda

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

data wydania: 15 stycznia 2019

liczba stron:176

EAN: 9788301203672