Okazuje się, że komórki nerwowe w mózgach ptaków są mniejsze i gęściej upakowane, niż w mózgach ssaków. W dodatku ptaki posiadają więcej neuronów w przedniej części mózgu, odpowiedzialnej za wyższe funkcje poznawcze. Od dawna zastanawiano się, jak to możliwe, że ptaki – zwierzęta dysponujące stosunkowo niewielkim mózgiem – potrafią wykonywać skomplikowane operacje umysłowe zazwyczaj zarezerwowane dla naczelnych: używać narzędzi, rozwiązywać problemy poprzez wgląd, przeprowadzać wnioskowanie przyczynowo-skutkowe, rozpoznawać siebie w lustrze i planować.

Początkowo zakładano, że mózg ptaków musi mieć inną strukturę połączeń nerwowych niż mózg ssaków. Jednak ta teoria okazała się błędna.

W najnowszym badaniu wykazano, że ptaki mają po prostu więcej neuronów w mózgu, a zwłaszcza w jego części regulującej funkcje poznawcze. Ptaki śpiewające i papugi, posiadają zaskakująco dużo neuronów w płaszczu mózgu (pallium) – rejonie odpowiadającym korze mózgowej, który kontroluje wyższe funkcje poznawcze, jak planowanie czy znajdowanie wzorca. To wyjaśnia, dlaczego przejawiają one tak skomplikowane zdolności umysłowe, jak naczelne. Badacze zaobserwowali, że papugi i ptaki śpiewające mają dwa razy tyle neuronów, co naczelne, oraz dwa do czterech razy tyle neuronów, co gryzonie o takiej samej masie mózgu.

„Przez długi czas uważano, że posiadanie ptasiego móżdżku to coś złego. Teraz okazuje się, że w gruncie rzeczy jest to komplement” – zauważa Herculano-Houzel.